Zamek, a właściwie dwór w Bochni, od początku pełnił funkcję siedziby podżupków miejscowej kopalni soli. Początki jego istnienia datuje się na połowę XIII wieku, niedługo po rozpoczęciu wydobycia soli i nadaniu Bochni praw miejskich w 1253 roku. Pierwotnie – prawdopodobnie - składał się z murowanej wieży postawionej na planie kwadratu o boku 8m oraz drewnianego budynku otoczonego murem obronnym. Nie wiadomo dokładnie kiedy drewniany dwór został rozbudowany do formy murowanego zamku, wiadomo jednak, że istotny wkład w tę przebudowę miał Kazimierz Wielki, który odwiedzał żupy.
W XVI wieku żupnik krakowski Seweryn Boner dokonał przebudowy w stylu renesansowym. Dodane zostały wówczas attyki oraz niewielka wieżyczka zegarowa. Pojawiła się baszta ze strzelnicami i dobrze wyposażony arsenał. Na parterze mieściły się pomieszczenia gospodarcze na sprzęt górniczy, kuchnia, kancelaria, arsenał oraz skarbiec. Były też dwa pomieszczenia, w których odbywały się zebrania urzędników żupy oraz wydawano obiady. Na piętrze znajdowała się kaplica pod wezwaniem św. Stanisława, duża reprezentacyjna sala i mieszkanie podżupka.
W zamku wielokrotnie gościli polscy monarchowie wizytujący żupę - Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt Stary, Zygmunt August, Stefan Batory, August II Mocny.
W l połowie XVIII wieku rozebrane zostało jedno południowe skrzydło zamku. Pozostawiono skrzydło XVI-wieczne, które przebudowano od fundamentów, kształtując zasadniczy rzut dzisiejszego budynku. Po rozbiorach Polski budynek zajęli urzędnicy austriaccy niezwiązani z kopalnią. Wyburzone zostały mury, baszta, budynek arsenału, a ściany zamku ogołocono ze zdobień. W 1875 roku doszło do przebudowy zamku w oparciu o projekt architekta Karola Witza. Przebudowa nadała budynkowi charakter kamienicy czynszowej o cechach eklektycznych. Pod koniec XIX wieku zlikwidowano wysoki, czterospadowy dach, a elewacja frontowa ozdobiona została drewnianym gankiem, z balkonem o ażurowej dekoracji stolarskiej. Około 1910 roku drewnianym gankiem zabudowana została też elewacja tylna i obniżono dach. Obecny zamek żupny to jedynie skrzydło zachowane z zamku pierwotnego.
W 2016 roku przeprowadzono badania archeologiczne, które odsłoniły pozostałości średniowiecznych kamiennych murów, zamkowego domu i jednej z baszt oraz murów obwodowych.
Zamek żupny w Bochni nie jest żadną atrakcją, nie prowadzą do niego drogowskazy ani oznaczenia. Kamienica z drewnianą werandą nie przypomina zabytku. A jednak kiedyś bywali tu monarchowie i ówcześni celebryci.
Na zdjęciu rysunek zamku w XVI wieku, po przebudowie renesansowej.
