19 września przypada Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk. To okazja, by spojrzeć na przyrodę jak na dom, który dzielimy z tysiącami gatunków. Każdy kawałek łąki, każdy obszar lasu i każda kropla wody w rzece mają znaczenie. To właśnie tam toczy się życie, które podtrzymuje różnorodność biologiczną. A nie jest dobrze. Według raportu WWF „Living Planet 2024”, w ciągu ostatnich 50 lat średnia liczebność monitorowanych populacji dzikich gatunków spadła aż o 73 proc. Największy kryzys dotyczy ekosystemów słodkowodnych – tamtejsze populacje skurczyły się średnio aż o 85 proc. Autorzy raportu ostrzegają: mamy zaledwie kilka lat, by odwrócić ten trend. W przeciwnym razie punkty krytyczne zostaną przekroczone, a skutki zmian dotkną także ludzi – od problemów z produkcją żywności, po coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe.
Także w Polsce sytuacja nie napawa optymizmem. W dobrej kondycji jest jedynie 20 proc. siedlisk i zaledwie około 38 proc. gatunków chronionych. Zanik łąk oznacza mniej miejsca dla motyli czy pszczół, osuszanie mokradeł – utratę siedlisk ptaków i płazów, a fragmentacja lasów – coraz trudniejsze warunki dla dużych ssaków.
Kryzys pogłębia dodatkowo występowanie dzikich wysypisk – jednego z najpoważniejszych zagrożeń dla środowiska. Porzucone w lasach, na łąkach czy nad rzekami odpady nie tylko szpecą krajobraz, ale realnie niszczą siedliska i zagrażają zwierzętom. Ptaki i ssaki często zjadają resztki przetworzonej żywności, co szkodzi ich zdrowiu, owady giną w plastikowych butelkach, a toksyczne substancje przenikają do gleby i wód, osłabiając całe ekosystemy.
Kolejny problem to bezsensowny, dziki zwyczaj wypalania traw. W ogniu ginie duża część glebowej fauny bezkręgowej, która odgrywa kluczową rolę w poprawie struktury gleby. Wypalanie znacząco przyczynia się śmierci owadów, brutalnie giną liczne płazy, ptaki i małe ssaki, a ogień zagraża całej okolicznej roślinności – często giną roślinny cenne dla środowiska oraz drzewa, pełniące ważną funkcję dla ekosystemu.
Przestrzeń dla ekosystemu ograniczają też zbyt estetyczne, wypielęgnowane do granic możliwości ogrody i ogródki. A wystarczy zostawić w nich choćby niewielki kawałek dzikiej przestrzeni – pas kwiatów, który stanie się źródłem pokarmu dla pszczół i trzmieli. To niewielkie działania, które mają ogromny efekt.
Dzień Dzikiej Fauny, Flory i Naturalnych Siedlisk przypomina, że natura to nie odległy krajobraz, lecz nasz codzienny dom. To od nas zależy, czy będzie tętnił życiem.
