Tarnowski zjazd legionistów
















W dniach 8 i 9 sierpnia 1931 roku odbywał się w Tarnowie X Ogólnopolski Zjazd Legionistów Polskich, w którym wzięło udział około 10 tysięcy uczestników. Byli w tym gronie m.in. prezydent Ignacy Mościcki, marszałkowie Sejmu i Senatu oraz liczna grupa generałów i wyższych oficerów.

 

30 maja 1918 roku powołano do życia Związek Legionistów Polskich, organizacją skupiająca żołnierzy Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Pierwszym Komendantem wybrano Edwarda Rydza-Śmigłego.

W latach 1922 – 1931 coroczne Zjazdy Legionistów odbywały się kolejno w Krakowie, Lwowie, Lublinie, Warszawie, Kielcach, Kaliszu, Wilnie, Nowym Sączu i w Tarnowie.

Decyzja w sprawie zwołania X Zjazdu ZLP w Tarnowie zapadła 2 czerwca 1931 roku. Jednym z argumentów przemawiających na rzecz Tarnowa było uczczenie poległych pod Łowczówkiem, innym złożenie w Grobie Nieznanego Żołnierza ziemi z grobów Stanisława Kaszubskiego „Króla”, powieszonego przez Rosjan w Pilznie w 1915 roku i poległego pod Łowczówkiem Kazimierza Bojarskiego „Kuby”.

Przygotowania do zjazdu rozpoczął tarnowski oddział Związku, kierowany przez Franciszka Kruszynę, we współpracy z władzami miasta. Powołano Komitet Wykonawczy, którego prezesem został Franciszek Kruszyna, a wiceprezesami książę Roman Sanguszko, starosta Skwarczyński, komisarz rządowy Adam Marszałkowicz, prezes sądu Parylewicz, dyrektor PFZA Eugeniusz Kwiatkowski i pułkownik Myszkowski.

Do końca czerwca 1931 roku gotowy był program zjazdu, w którym znalazły się m.in. nabożeństwa żałobne w katedrze i synagodze, uroczystości na Starym Cmentarzu, wizyta w Łowczówku, Pilźnie i Zakliczynie, defilada ulicami miasta oraz zwiedzanie Tarnowa i Mościc.

Biura informacyjne i kwaterunkowe zorganizowano na dworcu kolejowym, autobusowym oraz przy placu Sobieskiego.

 

Sam zjazd odbył się w sobotę i niedzielę, 8 i 9 sierpnia 1931 roku. Mimo wcześniejszych deklaracji nie przybył do Tarnowa Józef Piłsudski, nieobecny był również premier Aleksander Prystor – rząd reprezentował wiceminister Stefan Starzyński. Po raz pierwszy na legionową uroczystość przybył natomiast prezydent Ignacy Mościcki. Obecni byli także marszałkowie Sejmu (Kazimierz Świtalski) i Senatu (Władysław Raczkiewicz). W zjeździe wzięła również udział delegacja z Budapesztu.

8 sierpnia po nabożeństwach żałobnych odbyła się uroczystość w kwaterze zasłużonych na Starym Cmentarzu, a po południu wyjazd specjalnym pociągiem na cmentarz do Łowczówka oraz do Mościc, w celu zwiedzenia Państwowej Fabryki Związków Azotowych. Wieczorem na ulicach miasta koncertowały orkiestry dęte.

 

Drugiego dnia, w niedzielę, odbyła się msza polowa na stadionie „Tarnovii”. Żydzi mieli o tej samej porze własne nabożeństwo w synagodze, a dla nabożeństwo ewangelików odprawione zostało na terenie koszar. Później do zebranych już wspólnie na stadionie „Tarnovii” legionistów przemówili podczas oficjalnych uroczystości pułkownik Walery Sławek, Stefan Starzyński i generał Gustaw Orlicz-Dreszer.

Jednak punktem centralnym drugiego dnia zjazdu stało się złożenie ziemi z grobów żołnierskich w Pomniku Nieznanego Żołnierza przy ulicy Piłsudskiego. Po defiladzie legionistów, o godzinie 12.00 w symbolicznej lampie oliwnej wieńczącej pomnik, umieszczono trzy metalowe pojemniki. Zawierały ziemię z cmentarza w Łowczówku, z grobu poległego pod Łowczówkiem i pochowanego z Zakliczynie kapitana „Kuby” Bojarskiego oraz z grobu spoczywającego w Pilznie porucznika Kaszubskiego.

Ostatnim punktem tarnowskiego zjazdu był raut w salach Kasyna Miejskiego.

 

W kolejnych latach podobne zjazdy odbywały się w Gdyni, Warszawie i Krakowie. Ostatni, XV Zjazd Legionistów, odbył się w dniach 5-6 sierpnia 1939 roku w Krakowie.

14.02.2014
Twój komentarz:
Ankieta
Czy weźmiesz udział w nadchodzących wyborach samorządowych?
| | | |