Polityk, przywódca ruchu ludowego, trzykrotny premier rządu Rzeczypospolitej, więzień brzeski i emigrant polityczny. Przez całe życie związany z Wierzchosławicami koło Tarnowa.
Wincenty Witos (1874 – 1945) urodził się 21 stycznia 1874 w Wierzchosławicach koło Tarnowa. Ukończył cztery klasy szkoły wiejskiej, następnie pracował fizycznie jako drwal.
Od 1895 roku działał w Stronnictwie Ludowym, od 1903 roku był członkiem Rady Naczelnej stronnictwa. W 1905 roku został członkiem Rady Powiatowej. W grudniu 1913 w wyniku rozłamu w stronnictwie Witos został przywódcą nowo utworzonego podczas kongresu w Tarnowie Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast".
W latach 1908 -1914 był posłem na Sejm Krajowy Galicji, a w latach 1911-1918 do austriackiej Rady Państwa w Wiedniu. Przez wiele lat pełnił również funkcję wójta Wierzchosławic.
W 1918 stanął na czele powołanej w Krakowie Polskiej Komisji Likwidacyjnej. Zadaniem Komisji Likwidacyjnej była likwidacja stosunków państwowo-prawnych łączących Galicję i Austro-Węgry oraz utrzymanie bezpieczeństwa i spokoju do czasu utworzenia niepodległego państwa polskiego.
Nazwisko Witosa znalazło się również na liście członków rządu powołanego w Lublinie przez Ignacego Daszyńskiego , ale, jak zapewniał sam Witos w swoich wspomnieniach, stało się to bez jego wiedzy i zgody.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w pierwszych wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1919 roku, został wybrany posłem, obejmując przewodnictwo Klubu Poselskiego PSL „Piast". Pracował jako przewodniczący komisji rolnej i wszedł w skład komisji spraw zagranicznych.
Trzykrotnie stawał na czele rządu - po raz pierwszy w latach 1920 - 1921 kiedy w okresie wojny polsko - bolszewickiej i bezpośredniego zagrożenia Warszawy powołano Rząd Obrony Narodowej. Jego program obejmował trzy podstawowe kwestie - obronę państwa, zakończenie wojny oraz zawarcie sprawiedliwego i trwałego pokoju. Jednocześnie rząd wzywał społeczeństwo do koniecznych ofiar. Żądał karności, spokoju i posłuchu, jako gwarancji bezpieczeństwa i zwycięstwa. Na stanowisku premiera Witos pracował od 24 lipca 1920 roku do 13 września 1921 roku. Kolejne dymisje z rządu spowodowały, że w 1921 roku stracił on praktycznie charakter koalicyjny. 12 sierpnia 1920 Józef Piłsudski złożył dymisję z funkcji Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza na ręce Wincentego Witosa jako premiera, który jednak dymisji tej nie ujawnił.
W listopadzie 1922 Wincenty Witos ponownie zapewnił sobie mandat parlamentarny. Partia Witosa głosowała za wyborem prezydenta Narutowicza, a po jego zabójstwie poparła kandydaturę Stanisława Wojciechowskiego. W roku 1923, w wyniku koalicji PSL „Piast" z Chrześcijańskim Związkiem Jedności Narodowej („Pakt Lanckoroński”) ponownie piastował urząd premiera od 28 maja do 14 grudnia 1923 roku. Przeciwna koalicji z prawicą grupa 14 posłów na cele z Janem Dąbskim wystąpiła z PSL „Piast”, tworząc klub sejmowy PSL Jedność Ludowa. Inflacja na poziomie 360 proc. Miesięcznie i niepokoje społeczne doprowadziły do upadku rządu.
Trzeci rząd Witosa działał zaledwie cztery dni (10 - 14 mają 1926 roku) i został obalony w wyniku zamachu majowego Józefa Piłsudskiego. Po rozpoczęciu się zbrojnego przewrotu Witos zadecydował o przenosinach rządu z Pałacu Namiestnikowskiego do Belwederu. Planowano nawet przenosiny całego gabinetu do Poznania. Nie zostało to jednak zrealizowane, 14 maja rząd ewakuował się do Wilanowa, a tam premier opowiedział się za przerwaniem walk 14 maja roku 1926 o godzinie 17.30 rząd podał się do dymisji, a prezydent Wojciechowski złożył swój urząd. Po złożeniu dymisji Witos powrócił do Wierzchosławic.
4 marca 1928 został po raz kolejny wybrany posłem. Wyniki głosowania okazały się jego sukcesem – uzyskał największą liczbę głosów w okręgu tarnowskim.
W latach 1929 -1930 był jednym z przywódców opozycyjnego wobec Sanacji Centrolewu. Na Kongresie Obrony Praw i Wolności Ludu w Krakowie w czerwcu 1930 wygłosił przemówienie, w którym ostro zaatakował rządy sanacji.
Po zjednoczeniu ruchu ludowego i powołaniu w roku 1931 Stronnictwa Ludowego został prezesem Rady Naczelnej SL.
We wrześniu 1930 roku został aresztowany i osadzony w twierdzy brzeskiej. Po skazaniu w procesie brzeskim na półtora roku więzienia i trzy lata pozbawienia praw publicznych, przebywał w latach 1933 - 1939 na emigracji w Czechosłowacji. Mimo pobytu na emigracji był przewodniczącym Naczelnego Komitetu Wykonawczego SL. W marcu 1939 roku, po wkroczeniu wojsk niemieckich do Czechosłowacji, powrócił do kraju.
We wrześniu roku 1939 najpierw próbował dostać się do Lwowa, ale pociąg, którym podróżował został trafiony przez bombę, a sam Witos został ranny. Później został zatrzymany przez Niemców, którzy chcieli, by utworzył rząd kolaboracyjny. Przez pewien czas internowany w Zakopanem, po zwolnieniu z więzienia przebywał praktycznie w areszcie domowym w Wierzchosławicach pod stałym nadzorem gestapo. Plan wyjazdu do Londynu i udziału w życiu politycznym na emigracji nie został zrealizowany z powodu wkroczenia Armii Czerwonej.
W roku 1945 powołano go na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej, ale nie podjął obowiązków ze względu na zły stan zdrowia. Nie uczestniczył również, mimo zaproszenia, w rozmowach na temat utworzenia Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Od sierpnia 1945 roku był prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zmarł w Krakowie 31 października 1945 roku. Był kawalerem Orderu Orła Białego, którym został odznaczony w roku 1921.
