Tygiel Historii

Pomniki zapomnianych bohaterów

Do dziś widocznym efektem działań wojennych z lat 1914 – 1915 jest na terenie Galicji Zachodniej ponad 400 cmentarzy wojennych. Spoczywają na nich żołnierze wielu narodowości, w tym spora liczba Polaków. W samym Tarnowie ciała poległych żołnierzy złożono na kilku cmentarzach. czytaj dalej...

Działania wojenne w Galicji w latach 1914 - 1915

Po zamachu w Sarajewie działania wojenne I wojny światowej rozpoczęły się 28 lipca 1914 roku starciem Austrii i Serbii. System sojuszy i układów międzynarodowych sprawił, że wojna w krótkim czasie objęła całą niemal Europę. czytaj dalej...

Gorąca jesień

W maju 1915 roku zakończyły się działania wojenne w Galicji i życie w Tarnowie, choć nadal w warunkach wojennych, powoli wracało do normy. Kontynuowane były również legalne i konspiracyjne działania na rzecz odbudowy państwa polskiego. Kulminacją tej pracy były wydarzenia października 1918 roku. czytaj dalej...

Wychowanie narodowe

Obchody kolejnych rocznic Narodowego Święta Niepodległości, organizowane od 1989 roku, są dobrą okazją do przypomnienia, w jaki sposób uczono wychowania narodowego, państwowego i patriotycznego w szkołach okresu międzywojennego, jakie uroczystości dla i z udziałem uczniów realizowano oraz w jaki sposób. Punktem wyjścia do tych wspomnień jest książka doktora Andrzeja Niedojadły. czytaj dalej...

Tarnowski zjazd legionistów

W dniach 8 i 9 sierpnia 1931 roku odbywał się w Tarnowie X Ogólnopolski Zjazd Legionistów Polskich, w którym wzięło udział około 10 tysięcy uczestników. Byli w tym gronie m.in. prezydent Ignacy Mościcki, marszałkowie Sejmu i Senatu oraz liczna grupa generałów i wyższych oficerów. czytaj dalej...

Smutny koniec starej Europy

Kiedy pewnego czerwcowego dnia 1914 roku Józef Szwejk wkroczył na widownię wojny światowej, a konkretnie do praskiej gospody „Pod Kielichem” by wypić kufel ciemnego piwa „bo w Wiedniu też dziś mają żałobę”, nie mógł jeszcze wiedzieć, że oto na jego oczach dobiega właśnie kresu wiek XIX i rozpada się Europa urządzona przez możnych 100 lat wcześniej, po upadku Napoleona. A wszystko dlatego, że w Sarajewie serbski student zastrzelił austriackiego następcę tronu. czytaj dalej...

Podziemny tarnowski cmentarz

Całe podziemia tarnowskiej katedry stanowią ogromny, najstarszy w Tarnowie cmentarz, na którym w ciągu kilkuset lat pochowano tysiące osób. Pierwsze wzmianki o kościele parafialnym w Tarnowie pochodzą z połowy XIV wieku, na ten okres datować zapewne należy również pierwsze pochówki w podziemiach. czytaj dalej...

Vivat król...kurkowy

Dzieje tarnowskiego Bractwa Kurkowego sięgają XIV wieku, a więc samych początków historii miasta. Towarzystwo przeżywało różne koleje losu, kilkakrotnie było likwidowane, a po przerwie reaktywowało swoją działalność. Przez długi czas siedzibą Towarzystwa był budynek w Parku Strzeleckim. Obecni członkowie reaktywowali Bractwo Kurkowe w 1996 roku po kolejnej kilkudziesięcioletniej przerwie. czytaj dalej...

Szlakiem karczm i wyszynków

"Chłopy kiedyś mieli dobrze, bo im żony nawet jeść do karczmy nosiły, a teraz to tylko wyzywają: ty pijaku!". Czy karczmy rzeczywiście służyły głównie rozpijaniu pańszczyźnianych chłopów? czytaj dalej...

Tajemnica szczątków generała

30 czerwca 1929 do Tarnowa powróciły prochy Józefa Bema. Generał zmarł na terenie ówczesnej Turcji 79 lat wcześniej, w grudniu 1850 roku. Dziś, kiedy przywykliśmy już do widoku mauzoleum w Parku Strzeleckim rzadko zdajemy sobie sprawę, że złożenie szczątków generała właśnie w rodzinnym mieście wcale nie było sprawą oczywistą. Niektórzy zwolennicy ponownego pochówku generała na ziemiach Polski uważali, że jedyne godne tej postaci miejsce to wawelskie wzgórze, inni optowali za Warszawą, jako stolicą odrodzonego państwa. Z powrotem generała do Tarnowa wiąże się pewna tajemnica, którą publicznie ujawniono w 80 lat po tamtych wydarzeniach. czytaj dalej...

100 lat starań o pomnik

11 maja 1985 roku przy ulicy Wałowej odsłonięto pomnik generała Józefa Bema, autorstwa Bogdany Drwal i Stefana Niedorezo. Budowa pomnika w Tarnowie była efektem przeszło stuletnich starań. Po raz pierwszy postulat takiego upamiętnienia postaci generała w rodzinnym mieście pojawił się w roku 1881, w 50 rocznicę Powstania Listopadowego. czytaj dalej...

Karol Wojtyła w Tarnowie

W latach 1958 - 78, jako biskup krakowski Karol Wojtyła wielokrotnie odwiedzał Tarnów oraz teren diecezji tarnowskiej. Po raz ostatni przed wyborem na papieża był w Tarnowie 10 września 1978 roku, kiedy to uczestniczył w diecezjalnych uroczystościach ku czci św. Stanisława i przemawiał na placu przed tarnowską katedrą. Jako papież Jan Paweł II odwiedził Tarnów podczas trzeciej pielgrzymki do Polski - w czerwcu 1987 roku. czytaj dalej...

Żelazna moc kolei

W lutym 1856 roku wjechał na tarnowski dworzec kolejowy pierwszy pociąg, kursujący na trasie Kraków - Dębica. 20 lat później otwarto linię kolejową do Leluchowa, a w 1906 roku uruchomiono połączenie ze Szczuciem. Pojawienie się w mieście "kolei żelaznej" oznaczało początek nowej epoki w dziejach Tarnowa, z czego zresztą doskonale zdawali sobie sprawę ówcześni mieszkańcy, poparcia dla projektów rozwoju tarnowskiego węzła kolejowego szukający aż na cesarskim dworze w Wiedniu. czytaj dalej...

Zagadka wojennej historii

W lipcu 1944 roku z polowego lądowiska "Motyl" pod Radłowem wystartował angielski samolot wojskowy "Dakota", na pokładzie którego wywieziono z Polski części niemieckiej broni V2 wraz z dokumentacją i kilka ważnych osób, w tym przyszłego premiera polskiego rządu na emigracji. Z akcją tą, nazwaną "Trzeci Most", wiąże się również jedna z najdziwniejszych zagadek polskiej wojennej historii. czytaj dalej...

Łowczówek - Legionowa Wigilia w okopach

21 grudnia 1914 roku Rosjanie, wychodząc z Tarnowa, siłami XXI Korpusu uderzyli pomiędzy Pleśną a Łowczowem, gdzie stykały się dwie armie austriackie – 3 armia dowodzona przez generała Boroevicia i 4 armia arcyksięcia Józefa Ferdynanda. Po przerwaniu linii frontu wycofującym się Austriakom groziło wtargnięcie Rosjan na tyły ich armii. Zadanie powstrzymania nieprzyjaciela powierzono I Brygadzie Legionów Polskich. czytaj dalej...

| | | |